گروه فرهنگی «سراج24»- یک سال زمان مناسبی است تا خبرنگار حوزه فرهنگی باشید و بدانید چه بلبشویی در مدیریت متکثر و شترگاوپلنگ فرهنگی کشور حکم فرماست. تقریبا هفته ای نیست که خبری از یک جشنواره فرهنگی و فراخوان آن در رسانه ها منتشر نشود. جشنواره شهر، جشنواره شمسه، جشنواره مادر، جشنواره یاس، جشنواره کودک، جشنواره تلنگر، جشنواره قاب سرخ، جشنواره پلیس، جشنواره وحدت، جشنواره سما و...
اگر بخواهید لیستی از این جشنواره ها تهیه کنید باید وقت نسبتا زیادی صرف کنید تا فقط اسم این فستیوال های رنگارنگ فرهنگی را بنویسید، جشنواره هایی که اغلب قریب به اتفاق آنها از بیت المال مسلمین ارتزاق می کنند؛ هیات داوران، آثار شرکت کننده، آثار برگزیده، آثار شایسته تقدیر و ... آنها یکسان است.
غالب این جشنواره ها هم مخاطب عمومی بسیار کمی دارند و در واقع محافلی دور همی هستند برای گذراندن عمر و ارتزاق افرادی که شغل حرفه ای آنها برگزاری جشنواره شده است!
در زمینه خروجی و تاثیر فستیوال های فرهنگی و هنری دولتی کشور نیز وقتی نگاه می کنیم چندان چیز خاصی نمی بینیم، کلیشه ای ترین و تکراری ترین پاسخ را می شنویم که هدف ما حمایت از آثار هنری مرتبط با موضوع جشنواره است. صرفنظر از آن که محتوای بیشتر آثاری که در این جشنواره ها شرکت می کنند هیچ ارتباطی با موضوع آن ندارد و به شکل عیانی شرکت داده شده اند که فقط ویترین خالی نباشد؛ این سوال مطرح می شود که بعد از این همه برگزاری جشنواره محتوای آثار فرهنگی ما دقیقا چه تفاوتی کرده است؟ مثلا جشنواره فیلم مادر چه تاثیر شگرفی بر تصویر چهره مادر در سینمای ایران خواهد داشت و بناست چه تحولی در دیدگاه بیمار سینمای ما نسبت به مادر ارائه کند؟ جشنواره پروین اعتصامی در زمینه زنان چه تاثیری داشته است؟ آیا کمترین تاثیری در نگاه بیمار نسبت به زن در فضاهای هنری روشنفکری گذاشته است؟
مساله بعدی در مورد خیلی از این جشنواره ها آن است که حقیقتا به زور و با دورترین ربط ها به موضوع اعلامی برگزار می شوند و مشخص است که برگزار کنندگان بهترین راه برای کار فرهنگی و خرج بودجه خود در این مسیر را کار سهلی نظیر جشنواره یافته اند! در تازه ترین نمونه جشنواره ای به نام «جشنواره بین المللی فیلم وحدت اسلامی» اعلام موجود کرد و فراخوان داد. در همان ابتدا این سوال به وجود می آید که مسئولان محترم جشنواره می توانند 10 فیلم نام ببرند که مستقیما (و حتی به کنایه) در زمینه وحدت اسلامی ساخته شده باشد؟ به نظر می رسد جواب مشخص است. پس لاجرم شاهد آن خواهیم بود که دسته ای از فیلم ها با یک من سیریش به موضوع جشنواره وصله شوند و این بودجه نیز به خیر و سلامت خرج شود!
برگزاری فله ای جشنواره حاصل نگاهی است که سعی دارد در کوتاه ترین زمان بیلان مدیریتی را پر و چندین صفحه گزارش را سیاه کند. نگاه های تنبل و زودبازده نسبت به فرهنگ آفت و آسیبی است که سال ها مدیران یک شبه فرهنگی شده را گریبانگیر شده و رها نمی کند.
هیچ حوزه ای در فرهنگ (چه به معنای عام و چه به معنای خاص آن) یک شبه و با یک جشنواره و اقدام ضربتی یا یک اثر هنری ناگهان متحول نشده است. جشنواره در انتهای راه تولید و برای تشویق قرار دارد اما وقتی که نهادهای فرهنگی ما از تربیت هنرمند متعهد و متخصص و یا حمایت از هنرمندان متعهد و متخصص فعلی و جهت دهی به آنها در راستای موضوعات ارزشی، عاجز هستند فستیوال ها با خرج هنگفت برای تشویق چه چیزی راه اندازی می شوند؟ چقدر برای ساخت آثار فاخر و یا قابل قبول در زمینه وحدت اسلامی کوشیده ایم که اکنون جشنواره اش را به راه انداخته ایم؟ چقدر هنرمند متخصص آشنا به سبک زندگی اسلامی ایرانی تربیت کرده ایم که حال بخواهیم جشنواره ای برای تشویق آثار در این خصوص بر پا کنیم؟
پایان سخن آن که مدیران فرهنگی تا وقتی که به جای ایفای نقش و وظیفه خود در تکمیل پازل فرهنگی نظام به فکر پر کردن بیلان و خرج بودجه هستند، این بار کج هرگز به سر منزل مقصود خود نخواهد رسید./
